گسست معرفت شناختی در سنت فلسفی؛ از منظر محمد عابد الجابری و محمد ارکون

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری مذاهب کلامی دانشگاه ادیان

چکیده

گسست معرفت شناختی رویکردی پست مدرن به سیر تاریخی معرفت است که بر انقطاع پارادایم‌های علمی در دوره‌های مختلف تاریخ تأکید دارد. بر این اساس، لازمه کشف نظریه‌های جدید عبور از معرفت سنتی است و با هر کشف جدید علمی نه تنها کمیت بلکه هندسه و کیفیت معرفت نیز تغییر می‌کند. در دنیای اسلام نیز افرادی چون محمد عابد الجابری و محمد ارکون این گسست را در زمینه اندیشه اسلامی به ویژه اندیشه‌های فلسفی اسلامی پذیرفته‌اند و با رویکردی انتقادی به سنت فلسفی مسلمانان معتقدند در عصر جدید باید فهمی تازه و نو از اسلام ارائه داد. ابتنای بر این نگرش در نقد سنت فلسفی اسلامی نیازمند اثبات منطقی و سپس تطبیق آن بر سنت فلسفی اسلامی است که ارکون و جابری در همین جهت حرکت کرده‌اند. به نظر می‌رسد این رویکرد به صورت موجبه جزئیه در سنت اسلامی قابل پیگیری باشد و عمومیت و کلیت آن قابل اثبات نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Epistemological hiatus in philosophical tradition in view of Mohammad Abed Aljaberi and Mohammad Arkoun

نویسنده [English]

  • Hamed Ali Akbarzadeh
Ph.D. Theological Religions of the University of Religions and Religions
چکیده [English]

Epistemological hiatus is the post modern approach to historical Process of knowledge that insist on interruption of scientific paradigms in different periods of history. Thus discovery of new theories, give rise to passing over traditional knowledge and in new scientific discovering., not only quantity, but also geometric and quality knowledge is changed. The people as aMohammad Abed Aljaberi and Mohammad Arkoun in Islamic world accept this hiatus in Islamic thought, especially in philosophical Islamic thoughts and through critical approach to philosophical muslims tradition belive that we must,  in new age, present new understanding of Islam. For one can recline on this approach in critic on philosophical Islamic tradition , he must prove this in logical way and compare with Islamic philosophy, and Arkoun and Jaberi have moved in the same way. Apparently, this approach have only a affirmative particular proposition  form, and its generality and universality is not provable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mohammad Arkoun
  • Mohammad Abed Aljaberi
  • Epistemological Hiatus
  • Tradition
  • Gaston Bachelard
  • Paradigm
  • Reconstruction
  1. 1. احمدی، بابک،(1394)، مدرنیته و اندیشه انتقادی، تهران: نشر مرکز

    2. ارکون، محمد،(1986م)، تاریخیه الفکر العربی الاسلامی، ترجمه؛‌هاشم صالح، بیروت: مرکز الانماء القومی

    3. ــــــــــــــــ، (1394ش)، دانش اسلامی، ترجمه؛ عبدالقادر سواری، تهران: انتشارات نسل آفتاب

    4. ــــــــــــــــ، (1379)، نقد عقل اسلامی، ترجمه؛ محمد مهدی خلجی، چاپ اول، تهران: انتشارات ایده،

    5. ــــــــــــــــ، (1392)، تاریخمندی اندیشه اسلامی، ترجمه؛ رحیم حمداوی، چاپ اول، تهران، انتشارات معاصر

    6. ــــــــــــــــ،(1388)، اعاده اعتبار به اندیشه دینی، ترجمه محمد جواهر کلام، تهران: انتشارات نگاه معاصر

    7. اسلامی،شهلا، (1390ش)، «گسست معرفت‌شناختی پارادایم‌های فلسفی از نظر ریچارد رورتی»، فصلنامه پژوهش‌های فلسفی-کلامی، دانشگاه قم، شماره47 ،ص127-144

    8. باشلار، گاستون، معرفتشناسی، (1383 )، ترجمه؛ جلال ستاری، چاپ اول، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، مرکز بین المللی گفتگوی تمدن‌ها

    9. جابری، محمد عابد، (1985م)، الخطاب العربی المعاصر، بیروت: مرکز الدراسات الوحده العربی

    12. ــــــــــــــــ،(1389ش)، تکوین عقل عربی، ترجمه؛ سید محمد آل مهدی، چاپ اول، تهران: انتشارات نسل آفتاب

    11. ــــــــــــــــ،(1991م)، التراث و الحداثه، بیروت: المرکز الثقافی العربی

    12. ــــــــــــــــ،(1998م)، مدخل الی فلسفه العلوم، بیروت: مرکز الدراسات الوحده العربی

    13. ــــــــــــــــ، (1986م)، نحن والتراث، بیروت: الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی

    14. ــــــــــــــــ، (1387)، ما و میراث فلسفیمان، ترجمه؛ سید محمد آل مهدی، چاپ اول، تهران: نشر ثالث

    15. ــــــــــــــــ(1394)، بازخوانی تاریخ فلسفه در مشرق اسلامی، ترجمه اسماعیل باغستانی،چاپ اول،تهران: انتشارات هرمس

    16. دولاکامپانی، کریستیان، (1380 )، تاریخ فلسفه در قرن بیستم، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر آگه

    17. ضیمران، محمد، (1378ش)، میشل فوکو، معرفت و قدرت، محمد ضیمران، تهران، نشر هرمس

    18. طبسی، محسن، (1388ش )، «میشل فوکو، شناخت‌شناسی و تصور قدرت»، فصلنامه هنر، شماره 60، تابستان ، ص39-27

    19. مسعودی، جهانگیر و هوشنگ استادی، (1388 )، «نقد عقل عربی اسلامی در دیدگاه جابری و ارکون»، فصلنامه پژوهشهای فلسفی ـ کلامی، دانشگاه قم، سال یازدهم، شماره 42، ص102ـ78.

    1. Introduction Critique and Change: Al-Jabri in Contemporary Arab Thought, Mohammed Hashas, Zaid Eyadat, Francesca M. Corrao, Palgrave Macmillan US,2017